Tìm hiểu quy trình sản xuất dầu đậu nành tiêu chuẩn

Dầu đậu nành là một trong những loại dầu ăn quen thuộc trong gian bếp của nhiều gia đình Việt. Tuy nhiên, để có được một chai dầu vàng óng, tinh khiết đến tay người tiêu dùng, hạt đậu nành phải trải qua quy trình sản xuất dầu đậu nành nghiêm ngặt và được kiểm soát chặt chẽ. Hãy cùng tìm hiểu quy trình sản xuất chi tiết trong bài viết sau nhé. 

Quy trình sản xuất dầu đậu nành chi tiết

Sản xuất dầu đậu nành tiêu chuẩn bao gồm 5 bước chính, bắt đầu từ việc lựa chọn nguyên liệu chất lượng, tiến hành chiết xuất dầu, tinh luyện để loại bỏ tạp chất đến đóng chai thành phẩm. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật cao. Các bước thực hiện như sau: 

Tuyển chọn đậu nành

Chất lượng của dầu thành phẩm phụ thuộc rất lớn vào khâu nguyên liệu đầu vào. Những hạt đậu nành được lựa chọn để sản xuất dầu phải là loại hạt chất lượng cao, có nguồn gốc rõ ràng, không biến đổi gen (non-GMO). Các hạt phải đồng đều về kích thước, căng tròn, màu sắc tươi sáng, không bị sâu mọt, được kiểm nghiệm và chứng nhận bởi Bộ Nông nghiệp và đáp ứng chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm được cấp phép bởi Bộ y tế.

Đậu nành được tuyển chọn kỹ lưỡng với các hạt bóng bẩy, không sâu mọt, mốc,….

Sơ chế đậu nành

Sau khi được tuyển chọn, đậu nành được đưa vào hệ thống làm sạch để loại bỏ các tạp chất như bụi bẩn, sỏi đá, lá cây. Tiếp theo, hạt đậu được bóc vỏ, tách mầm và sau đó được gia nhiệt ở nhiệt độ thích hợp để làm mềm và điều chỉnh độ ẩm. Công đoạn này giúp phá vỡ cấu trúc tế bào của hạt, chuẩn bị cho quá trình ép lấy dầu.

Chiết xuất dầu từ đậu nành

Trong quy trình sản xuất dầu đậu nành, hạt đậu nành sau khi sơ chế sẽ được đưa vào máy ép cơ học để ép lấy dầu thô. Ngày nay, nhiều nhà máy hiện đại áp dụng công nghệ sản xuất dầu đậu nành tiên tiến kết hợp phương pháp trích ly bằng dung môi để có thể chiết xuất được tối đa lượng dầu có trong bã đậu, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Tinh chế và lọc dầu

Dầu đậu nành thô sau khi chiết xuất vẫn còn chứa nhiều tạp chất như sáp, axit béo tự do và các hợp chất tạo màu, tạo mùi. Do đó, dầu sẽ được đưa qua một quy trình tinh luyện nhiều bước bao gồm khử gôm (Degumming), trung hòa (Neutralization), tẩy màu (Bleaching), khử mùi (Deodorization), khử sáp (Winterization). Quá trình này giúp loại bỏ hoàn toàn tạp chất, tạo ra loại dầu tinh khiết, có màu vàng sáng, mùi thơm nhẹ và ổn định về chất lượng.

Đóng chai

Dầu đậu nành tinh luyện đạt tiêu chuẩn sẽ được đưa vào hệ thống đóng chai tự động, khép kín. Các chai được chiết rót, đóng nắp, dán nhãn và in ngày sản xuất, hạn sử dụng. Quá trình này đảm bảo dầu không bị tái nhiễm khuẩn từ môi trường bên ngoài, giữ được chất lượng tốt nhất khi đến tay người tiêu dùng.

Bước cuối cùng trong quy trình sản xuất dầu đậu nành, dầu được đóng chai kín và dán nhãn hiệu. 

Có thể tự làm dầu đậu nành tại nhà không?

Bạn có thể tự làm dầu đậu nành nguyên chất ngay tại nhà. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là bạn có thể kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu, đảm bảo dầu làm ra sạch, không chứa chất bảo quản hay phụ gia. Tuy nhiên, nhược điểm của việc tự làm tại nhà là mất nhiều thời gian và công sức, lượng dầu thu được thường không nhiều và khó bảo quản lâu dài. 

Nếu bạn muốn tự làm loại dầu này tại nhà, hãy tham khảo các bước làm sau: 

• Bước 1: Đầu tiên, bạn mua đậu nành tươi, ưu tiên chọn những hạt to, đều, không bị sâu mọt hay hư hỏng. Sau khi mua về, bạn đem đậu đi rửa sạch rồi ngâm trong nước từ 6 – 8 giờ cho đến khi hạt đậu nở mềm hoàn toàn.
• Bước 2: Sau đó, bạn vớt đậu nành ra và để cho ráo nước. Sử dụng cối xay hoặc máy xay sinh tố, cho đậu nành cùng một ít nước vào và xay thật nhuyễn để tạo thành một hỗn hợp sệt.
• Bước 3: Chuẩn bị một tấm vải lọc mỏng hoặc một chiếc túi lọc chuyên dụng. Đổ hỗn hợp đậu nành vừa xay vào túi lọc và vắt thật kỹ để lọc lấy phần nước cốt đậu nành (sữa đậu nành), phần bã còn lại sẽ được loại bỏ.

Bạn dùng vải lọc để lọc lấy nước cốt đậu nành.

• Bước 4: Cho phần nước cốt đậu nành vào nồi và đun trên lửa nhỏ. Trong quá trình đun, bạn cần khuấy đều và liên tục để hỗn hợp không bị cháy ở đáy nồi. Khi nước cốt bắt đầu sôi, hãy vặn lửa ở mức nhỏ nhất và tiếp tục đun liu riu thêm khoảng 20 – 30 phút.
• Bước 5: Sau khi nấu xong, bạn tắt bếp và để nồi nước cốt đậu nành nguội hoàn toàn. Lúc này, một lớp dầu mỏng sẽ nổi lên trên bề mặt. Bạn chỉ cần dùng một chiếc muôi hoặc thìa lớn, nhẹ nhàng vớt lớp dầu này ra và cho vào một lọ thủy tinh sạch để bảo quản và sử dụng.

Tiêu chí chọn dầu đậu nành chất lượng

Bên cạnh tìm hiểu quy trình sản xuất dầu đậu nành, để chọn được sản phẩm tốt nhất cho gia đình, bạn nên chú ý thêm một số yếu tố quan trọng sau đây:

• Màu sắc: Dầu đậu nành chất lượng cao thường có màu vàng nhạt, sáng và trong suốt. Bạn nên tránh những sản phẩm có màu quá sậm, bị vẩn đục hoặc có cặn lắng dưới đáy chai, vì đó có thể là dấu hiệu của dầu đã bị oxy hóa, chất lượng kém hoặc lẫn tạp chất.
• Hương vị: Dầu đậu nành ngon sẽ có mùi thơm nhẹ rất đặc trưng của hạt đậu nành tự nhiên. Khi ngửi không có bất kỳ mùi lạ, mùi hôi, khét hay mùi gắt của hóa chất. Dầu kém chất lượng thường có mùi ôi hoặc không có mùi thơm đặc trưng do đã qua xử lý quá nhiều lần.
• Độ tinh khiết: Dầu đậu nành tinh luyện đạt chuẩn phải có độ trong, có thể dễ dàng nhìn xuyên qua. Dầu không có hiện tượng lợn cợn, không bị đông ở nhiệt độ thường và có độ sánh vừa phải, chảy thành dòng mượt mà, không quá loãng như nước.

Bạn hãy chọn loại dầu đậu nành không có lợn cợn, độ sánh vừa phải, mùi thơm nhẹ.

• Thương hiệu: Ưu tiên lựa chọn sản phẩm từ các thương hiệu lớn, có uy tín lâu năm trên thị trường. Các sản phẩm này thường được áp dụng công nghệ sản xuất dầu đậu nành hiện đại, có thông tin về nguồn gốc, thành phần, ngày sản xuất và chứng nhận an toàn thực phẩm rõ ràng trên bao bì.
• Giá cả: Giá cả thường đi đôi với chất lượng, bạn nên cẩn trọng với những sản phẩm có mức giá rẻ bất thường so với mặt bằng chung. Thay vì chỉ tập trung vào giá rẻ, hãy cân nhắc lựa chọn sản phẩm có mức giá hợp lý, cân bằng giữa chi phí và chất lượng để đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình.

Một số lưu ý cần biết khi sử dụng dầu đậu nành

Dầu đậu nành mang lại nhiều lợi ích nhưng để đảm bảo an toàn và phát huy tối đa công dụng, bạn cần ghi nhớ một số nguyên tắc sau:

• Tránh tiêu thụ quá nhiều: Dầu đậu nành chứa nhiều axit béo Omega-6. Việc tiêu thụ quá nhiều Omega-6 có thể dẫn đến các phản ứng viêm trong cơ thể. Do đó, bạn chỉ nên sử dụng một lượng vừa phải.
• Hạn chế sử dụng ở nhiệt độ quá cao: Bạn không nên dùng dầu đậu nành chiên rán ở nhiệt độ quá cao để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe. Bạn có thể sử dụng dầu chiên xào nhanh, làm salad, ướp thực phẩm, nấu canh để bảo toàn dưỡng chất.
• Không tái sử dụng dầu đã chiên rán: Việc tái sử dụng dầu có thể tạo ra các chất độc hại như Aldehyde, Peroxide, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư và các bệnh về tim mạch.

Bạn không nên tái sử dụng dầu để tránh gây hại đến sức khoẻ. 

• Bảo quản đúng cách: Dầu đậu nành nên được bảo quản trong chai, lọ sẫm màu, đậy kín nắp và để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Việc này giúp dầu không bị oxy hóa và giữ được chất lượng tốt nhất.
• Kiểm tra hạn sử dụng và chất lượng: Luôn kiểm tra kỹ hạn sử dụng trên bao bì trước khi dùng. Nếu dầu có dấu hiệu lạ như đổi màu, có mùi gắt, hôi hay bị vẩn đục thì không nên tiếp tục sử dụng.

Tìm hiểu về quy trình sản xuất dầu đậu nành không chỉ giúp hiểu rõ hơn về một sản phẩm quen thuộc, mà còn là cơ sở quan trọng để lựa chọn được loại dầu ăn chất lượng và an toàn. Khi đã nắm được các tiêu chí đánh giá và những lưu ý quan trọng khi sử dụng, bạn có thể tự tin lựa chọn sản phẩm tốt nhất, góp phần bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình trong mỗi bữa ăn hàng ngày.

Đối với các món bắt buộc phải sử dụng nhiệt độ cao, bạn có thể cân nhắc sử dụng dầu màng gạo. Loại dầu này có khả năng chịu nhiệt cao, lên đến 220 độ C giúp bạn thoải mái nấu nướng nhiều món ngon như chiên ngập dầu, xào lửa lớn mà không lo dầu bị cháy khét, biến chất hay ảnh hưởng tới hương vị tự nhiên của món ăn. Để chọn được dầu màng gạo chất lượng, bạn nên ưu tiên sản phẩm có nguồn gốc từ 100% màng gạo tự nhiên, được sản xuất bằng công nghệ hiện đại giúp giữ lại tối đa dưỡng chất quý giá.