Nước mắm truyền thống Phú Quốc – Đặc sản từ biển cả
Nước mắm truyền thống Phú Quốc là một đặc sản nổi tiếng tại đảo Ngọc, lưu giữ trọn vẹn những tinh túy từ biển cả với độ đạm cao, màu sắc bắt mắt cùng hương vị thơm ngon đậm đà. Vậy bạn có thắc mắc điều gì làm nên sự đặc biệt của nước mắm Phú Quốc? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn trong bài viết dưới đây.
Nước mắm truyền thống Phú Quốc – Đặc sản nổi tiếng ở đảo Ngọc
Xuôi ngược về dòng lịch sử, từ cuối thế kỷ XIX, nghề đánh cá ven biển Phú Quốc đã gắn với nghề làm nước mắm. Thừa hưởng nguồn nguyên liệu quý giá mà thiên nhiên ban tặng, các nhà thùng nước mắm Phú Quốc từ hộ gia đình riêng lẻ – trải qua hàng trăm năm phát triển – đã vươn đến ngành nghề có tổ chức, hoạt động sản xuất lớn.
Theo đó, hiện nay thương hiệu nước mắm Phú Quốc đã có vị thế vững chắc với sản lượng 25 triệu lít/năm ở trong nước và xuất khẩu. Cùng với đó là thị trường tiêu thụ sản phẩm rộng lớn, không chỉ tại Việt Nam mà nước mắm còn xuất khẩu rộng rãi ra quốc tế đến châu Âu, Mỹ và một số nước châu Á. Đặc biệt, các loại nước mắm Phú Quốc là sản phẩm đầu tiên được Liên minh Châu Âu (EU) công nhận chỉ dẫn xuất xứ địa lý hàng hóa.
Những điều này cũng là minh chứng cho thấy đặc sản nước mắm Phú Quốc không đơn thuần là một gia vị hay một món ăn, mà còn được ví như “linh hồn” làm rạng danh thành phố đảo này.
Khám phá điều làm nên sự đặc biệt của mắm Phú Quốc
Khác với các loại nước mắm ở vùng miền khác, mắm Phú Quốc không quá mặn, mang vị ngọt tự nhiên từ đạm cá và mùi thơm nhẹ nhàng, tất cả là nhờ:
Sử dụng nguồn cá cơm tươi dồi dào – món quà thiên nhiên ban tặng
Để đảm bảo mùi vị và màu sắc đặc trưng của nước mắm Phú Quốc, các nhà thùng và hộ làm mắm chỉ sử dụng nguyên liệu cá cơm được đánh bắt vào tầm tháng 8 đến tháng 2 Âm lịch. Trong đó, loại cá cơm hoàn hảo nhất phải là cá cơm than và cá cơm sọc tiêu mập mạp, giàu dinh dưỡng.
Cá cơm được lựa làm mắm phải là cá tươi, mắt còn trong, thân cá còn đàn hồi và không có dấu hiệu ươn.
Phương pháp gài nén truyền thống – kỹ nghệ ủ thủ công lưu truyền bao thế hệ
Điều làm nên nét đặc biệt của nước mắm truyền thống Phú Quốc còn đến từ phương pháp sản xuất gài nén, giúp thủy phân cá hoàn toàn. Theo đó, cá cơm sau khi tuyển chọn kỹ lưỡng sẽ đem ướp ngay trên tàu với loại muối hạng nhất, ít tạp chất để duy trì độ tươi. Khi tàu cập bến, chượp được đưa vào ủ trong những thùng gỗ lớn có phủ lên một lớp muối dày, rồi gài nén để tiến hành ủ trong điều kiện môi trường sạch sẽ, kín gió.
Cá sau khi ướp được mang về nhà thùng tiếp tục quy trình ủ chượp trong thùng gỗ để chắt lọc ra những giọt mắm thơm ngon, đậm đà.
Trong quá trình làm nước mắm, thời gian ủ chượp đóng vai trò rất quan trọng, quyết định trực tiếp đến chất lượng thành phẩm. Thời gian ủ chượp nước mắm thông thường là 6 tháng, đủ để nước mắm lên men cơ bản (Nguồn: TCVN về nước mắm, Tiêu chuẩn Codex nước mắm, Quy chuẩn chỉ dẫn địa lý Phan Thiết). Nhưng nước mắm sẽ ngon hơn khi được ủ chượp tròn 12 tháng (365 ngày) – khoảng thời gian vừa đủ để cá thủy phân tạo nên cốt mắm có độ chín muồi về sắc – hương – vị. Nước mắm không chỉ đậm đà, cân bằng về hương vị và thơm nồng đặc trưng mà còn có hậu vị ngọt tự nhiên umami đầy hấp dẫn.
Quá trình ủ chượp cần đảm bảo “chuẩn” về thời gian, việc ủ chượp quá lâu (12 – 18 tháng) cũng có thể làm nước mắm không còn ngon, vị chát đắng và có mùi hương khó chịu.
Dụng cụ làm nước mắm được chế tạo tỉ mỉ
Nước mắm Phú Quốc ngon hay không còn phụ thuộc vào thùng ủ chượp và lù lọc mắm. Cụ thể:
- Thùng ủ: Là loại thùng dùng để ướp ủ cá cho đến khi ra thành phẩm nước mắm, thường được làm bằng gỗ cây vền vền, bời lời,… có khả năng chịu mặn tốt, ít bị ăn mòn và tiết ra chất gây ảnh hưởng chất lượng nước mắm. Không chỉ được nẹp bên ngoài bằng các bó song mây, mỗi thùng còn được trám kín bằng hỗn hợp bột đặc biệt để chắc chắn thùng không bị vỡ hay rò nước ra ngoài.
- Lù lọc mắm: Đây là bộ phận được sử dụng để rút nước mắm ra khỏi thùng ủ. Người thợ sẽ khoét lỗ bên hông thùng ủ, cách đáy thùng khoảng 20 – 30cm và gắn vòi. Kết hợp đồ lọc làm bằng chẻ sợi mây được cột thành bó, đặt dựng đứng bên trong thùng ủ ở ngay lỗ lù nhằm ngăn xác cá lọt vào gây nghẹt lù và đảm bảo độ trong của nước mắm.
Nước mắm được ủ chượp trong thùng gỗ cho màu sắc bắt mắt và hương vị ngon hảo hạng hơn.
Hương vị nước mắm chín muồi với màu ánh hổ phách
Sau khi hết thời gian ủ, nước mắm Phú Quốc sẽ được kéo rút ra khỏi thùng. Nước mắm chín dậy mùi thơm đậm đà và có màu nâu đỏ hổ phách rất riêng, rất đặc biệt. Trong đó, nước mắm kéo rút đầu tiên nhất (còn gọi là nước mắm cốt nhĩ) có độ đạm cao, và các nước mắm rút đợt sau sẽ có độ đạm thấp hơn.
>>> Tìm hiểu thêm: Độ đạm của nước mắm là gì? Bao nhiêu là ngon?
Giá nước mắm Phú Quốc hiện nay là bao nhiêu?
Trung bình, giá các loại nước mắm truyền thống Phú Quốc sẽ dao động khoảng 150.000 – 200.000 đồng/lít. Tuy nhiên, còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như nhà thùng nước mắm, độ đậm đặc, quy cách đóng gói mà mức giá sẽ khác nhau.
Mua nước mắm Phú Quốc ở đâu ngon?
Nước mắm Phú Quốc ngon thường được mua từ các nhà thùng truyền thống hoặc các đại lý uy tín. Nếu đã trót mê mẩn hương vị đặc trưng của nước mắm ngon Phú Quốc, bạn có thể tìm đến các nhà thùng uy tín như CHIN-SU, Nam Ngư… Tại đây, bạn không chỉ mua được nước mắm đạt chuẩn, mà còn có cơ hội khám phá quy trình làm mắm hiện đại, nếm trực tiếp hương vị và thả dáng check-in bên những thùng gỗ ủ chượp mắm quy mô lớn.
>> Xem ngay: Địa chỉ nhà thùng nước mắm Phú Quốc lớn nhất hiện nay
Có thể nói, nước mắm truyền thống Phú Quốc đã trải qua bao thế hệ nghệ nhân ủ mắm, nhưng hương vị – màu sắc vẫn giữ nguyên nét đặc trưng vốn có. Hãy trải nghiệm nước mắm Phú Quốc để cảm nhận tinh túy của thời gian ủ chượp, kết tinh trong từng giọt vàng óng hảo hạng nhé!
