Nước mắm chắt là gì? Cách sử dụng và mức giá hiện nay
Nước mắm chắt được xem là phần tinh túy nhất của mỗi mẻ ủ chượp truyền thống, có hương vị độc đáo nhưng lại số lượng lại rất ít. Chính sự quý hiếm này đã khiến nhiều người tò mò, muốn tìm hiểu và chọn mua nước mắm chắt để sử dụng hoặc biếu tặng.
Nước mắm chắt là gì?
Mắm chắt là loại nước mắm cốt được chắt ra đầu tiên từ lu sành sau quá trình ủ mắm theo phương pháp truyền thống, kéo dài 12 – 24 tháng (tùy thuộc vào từng loại cá và công thức sản xuất của từng nơi).
Loại nước mắm này có hàm lượng đạm cao, hương vị mặn mà đặc trưng. Tuy nhiên vì có độ nguyên chất cao nên mắm chắt không có số lượng nhiều và khá khó mua.
Khi mắm đạt độ chín, người ta sẽ chắt loại cốt đầu tiên, ngon nhất gọi là mắm chắt.
>> Xem thêm: Nước mắm là gì? Định nghĩa chung về nước mắm
Nước mắm chắt có gì khác biệt so với các loại nước mắm khác?
Sự khác biệt giữa mắm chắt so với các loại nước mắm khác thể hiện ở dụng cụ ủ mắm và cách lấy nước mắm. Cụ thể như sau:
| Nước mắm chắt | Nước mắm cốt | Nước mắm nhĩ | Nước mắm lú |
Đây là dòng nước mắm đầu tiên, được ủ trong lu sành. | Dòng nước mắm đầu tiên, được ủ trong thùng gỗ. | Cũng là giọt nước mắm đầu tiên, nhưng thay vì chắt thì nghệ nhân sẽ mở vòi (được gắn trong thùng gỗ) để nước mắm nhỉ ra. | Ủ trong lu sành, nhưng thời gian ủ khá lâu (thường > 2 năm). |
>> Xem thêm: Hướng dẫn cách làm nước mắm ăn bánh ướt đơn giản dễ làm
Vì sao nước mắm chắt luôn được đánh giá cao?
Sở dĩ được đánh giá cao là vì mắm chắt hội tụ nhiều yếu tố độc đáo như:
- Nguyên liệu: Có nhiều loại cá để làm nước mắm chắt như: cá thu, cá trích, cá cơm,… Trong đó, cá cơm (đặc biệt là cá cơm than) được sử dụng phổ biến vì ít ruột, giàu thịt nên có giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài ra, cá cơm than cũng được thủy phân hoàn toàn, không còn sót lại thịt nên nước mắm làm ra không bị tanh, có màu bắt mắt.
- Công thức muối mắm tỉ mỉ: Cá ngay sau khi đánh bắt sẽ được ủ với muối theo tỷ lệ riêng của từng nơi, thường là 3 cá – 1 muối. Một số nơi còn ủ cá và muối ngay trên tàu để giữ được độ tươi ngon nhất có thể.
- Quy trình ủ chượp, chắt lọc: Dưới những bàn tay lành nghề, cá muối được ủ chượp cẩn thận để tạo ra những giọt nước mắm sánh quyện. Nước mắm sẽ được chắt lọc trực tiếp từ lu sành, sau đó đóng chai ngay để bán cho người tiêu dùng mà không cần pha chế.
- Mùi vị đặc trưng biển cả: Vì là những giọt nước mắm đầu tiên nên nước mắm chắt có độ sóng sánh nhất định, màu vàng rơm hoặc cánh gián, vị khá mặn, mùi đậm. Đặc biệt, mắm chắt có độ đạm cao, mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng.
Mắm chắt thường được làm từ cá cơm để thu được cốt mắm chắt hảo hạng.
Nhìn chung, để nước mắm ngon và hoàn hảo về hương vị thì quy trình ủ chượp đóng vai trò rất quan trọng. Thời gian ủ chượp cần đảm bảo không quá ngắn, nhưng cũng không quá dài để cá thủy phân hoàn toàn, giữ được tối đa dinh dưỡng và tạo ra nguồn nước mắm chất lượng nhất. Điều này không chỉ đúng với mắm chắt mà còn với cả các loại nước mắm khác như mắm cốt, mắm nhĩ,…
Hiện nay 6 – 8 tháng là thời gian ủ chượp phổ biến theo Tiêu chuẩn Codex nước mắm, giúp hỗn hợp cá muối lên men và đạt độ chín ở mức cơ bản. Còn tròn 12 tháng mới là thước đo chuẩn cho thời gian ủ chượp, nước mắm đạt đến sự chín muồi về sắc, hương lẫn vị và có độ đạm cao, giàu dinh dưỡng.
Nếu ủ chượp quá lâu (12 – 18 tháng), nước mắm dễ bị đắng chát và có mùi hôi, ăn không ngon. Điều này là do quá trình oxy hóa và biến tính kéo dài khiến hàm lượng nitơ, amino acid tự do và umami bị suy giảm (Nguồn: Study Changes in taste substances during fermentation of fish sauce and the correlation with protease activity).
Do vậy, 12 tháng được xem là chuẩn mực cho quá trình ủ chượp và tạo ra nguồn nước mắm thượng hạng.
>> Xem thêm: Hướng dẫn cách bảo quản nước mắm dùng được lâu
Cách sử dụng nước mắm chắt thế nào?
Mắm chắt có thể được dùng để chấm trực tiếp, hoặc tẩm ướp, nêm nếm cho món ăn thêm đậm đà.
Tuy nhiên, khi chấm món ăn với nước mắm chắt, người tiêu dùng cần lưu ý:
- Đối với người muốn cảm nhận hương vị nguyên bản của mắm chắt thì có thể dùng trực tiếp, không cần pha chế.
- Đối với người không chịu được mùi nồng, vị quá mặn của nước mắm chắt thì có thể pha chế với nước lọc, hoặc các nguyên liệu khác (như tỏi, ớt, chanh, đường,…).
Giá cả nước mắm chắt trên thị trường
Nhìn chung, mắm chắt có giá tham khảo từ 150.000 – 200.000 đồng/lít (tùy thương hiệu).
Tuy nhiên hiện nay, nguồn sản lượng nước mắm chắt khá hiếm, cộng thêm việc giá cao nên không phải ai cũng có thể mua được. Thay vào đó, phần đông người tiêu dùng ngày nay lựa chọn các sản phẩm nước mắm uy tín được sản xuất với số lượng lớn, giá thành hợp lý mà hương vị vẫn hài hòa, thơm ngon.
Nước Mắm CHIN-SU Ủ Chượp 365 Ngày: Tông vị đậm cá, thơm ngon khó cưỡng CHIN-SU hiểu được tầm quan trọng của thời gian ủ chượp với chất lượng nước mắm nên đã ứng dụng tiêu chuẩn 12 tháng vào quy trình sản xuất và tạo ra sản phẩm Nước Mắm CHIN-SU Ủ Chượp 365 Ngày. Nước mắm được làm từ cá cơm biển Đông ủ chượp kỳ công 365 ngày ròng rã, giúp hương vị đạt điểm rơi hoàn hảo về sắc – hương – vị và đạt mức 40 độ đạm. Từng giọt nước mắm óng ánh màu nâu đỏ cánh gián, chất sánh quyện cùng hương vị đậm đà, mùi thơm dịu, hậu ngọt tự nhiên rất kích thích vị giác, dùng để chấm, kho xào hay tẩm ướp đều thơm ngon hấp dẫn. Hơn nữa, mỗi chai Nước Mắm CHIN-SU Ủ Chượp 365 Ngày khi đến tay người tiêu dùng đều đã trải qua quá trình kiểm duyệt khắt khe về chất lượng, bạn an tâm sử dụng lâu dài.
Nước Mắm CHIN-SU Ủ Chượp 365 Ngày mang hương vị hài hòa, không mặn gắt, dậy hương, thấm vị. |
Bài viết trên là các thông tin giải đáp nước mắm chắt là gì cho bạn tham khảo. Mắm chắt có hương vị rất riêng và chứa nhiều dinh dưỡng, bạn có thể dùng trực tiếp hoặc pha loãng để dễ ăn hơn. Khi mua mắm chắt, bạn đừng quên lựa chọn nơi uy tín để đảm bảo chất lượng sản phẩm nhé.
Chủ đề liên quan:
